ชื่ออังกฤษ           Citronella Grass

ชื่อวิทยาศาสตร์  Cymbopogon nardus ( Linn. ) Rendle , Cymbopogon winterianus Jowitt.

ชื่ออืนๆ                ตะไคร้แดง , จะไคมะขูด ตะไคร้มะขูด

 

ลักษณะพืช

คะไคร้หอมเป็นไม้ล้มลุกจำพวกหญ้า อายุยืนนานหลายปี ลำต้นตั้งตรง ความสูง 0.75-1.2 เมตร แตกเป็นกอ เหง้าใต้ดินมีกลิ่นเฉพาะ ข้อและปล้องสั้นมาก กาบใบสีเขียวปนม่วงแดง ยาวและหนาหุ้มข้อและปล้องไว้แน่น ใบเดี่ยวแคบยาว เรียงสลับ กว้าง 2-3 เซนติเมตร ยาว 100 เซนติเมตร แผ่นใบและขอบใบสากและคม นิ่มกว่าใบตะไคร้เล็กน้อย ทำให้ปลายห้อยลงปรกดินกว่าใบตะไคร้ ใบมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว

ช่อดอกแทงออกจากกลางต้น สีน้ำตาลแดงขนาดใหญ่ มีใบประดับลักษณะกาบรองอยู่ ช่อดอกแยกเป็นหลายแขนง แต่ละแขนงมีช่อย่อย 4-5 ช่อ แกนกลางช่อดอกและก้านช่อดอกมีขน ผลแห้ง ไม่แตก ตะไคร้หอมก็เช่นเดียวกับตะไคร้คือ ยากที่จะออกดอกผล เท่าที่ปลูกมาตลอดหลายปียังไม่เคยเห็นดอดของตะไคร้หอมเลย

 

การปลูก

นิยมปลูกตะไคร้หอมในสวนครัวหรือปลูกรอบบ้าน ขยายพันธุ์โดยตัดเอาเหง้ามีรากติกมาด้วย ตัดเอาใบออกไปเพื่อลดการคายความชื้น ปลูกลงในดินร่วมซุย รดน้ำให้ชุ่มแต่อย่าให้น้ำขัง เมื่อแตกยอดแล้วไม่จำเป็นต้องรดน้ำ เป็นพืชทนแดดทนแล้ง

 

ส่วนที่นำมาใช้เป็นยา  เหง้า ใบ และกาบ มีน้ำมันหอมระเหย ซึ่งมีขายในชื่อว่า citronella oil ใช้เป็นยาทากันยุง และเป็นสารแต่งกลิ่นในเครื่องสำอางบางชนิด

 

การใช้ตะไคร้หอมไล่ยุง

1.  ใช้ต้นตะไคร้หอม ทุบวางไว้ข้างๆ

2.  ใช้สารสกัดตะไคร้หอมด้วยแอลกอฮอล์ ชุบสำลีวางไว้ใกล้ๆ ตัว

3.  ใช้น้ำมันทาตามตัว

 

ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์

สารเคมี  น้ำมันหอมระเหย มี 0.4-0.9% ประกอบด้วย geramiol 57.6-61.1 % , citronellal 7.7-14.2 % eugenol , camphor , methyl eugenol

 

1. ฤทธิ์ไล่ยุง และแมลง  น้ำมันตะไคร้หอม ( citronella oil ) ซึ่งเป็นน้ำมันหอมระเหยสกัดจากต้นตะไคร้หอมสามารถใช้ไล่แมลง เช่น ยุงได้และใช้กำจัดศัตรูพืชได้ สารสำคัญในการออกฤทธิ์ไล่ยุงคือ camphor , cineol , eugenol , linalool , citronellal , citral

 

2. การทดลองไล่ยุง  ทางคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ได้ใช้ครีมที่มีส่วนผสมน้ำมันหอมระเหย 17% พบว่ามีฤทธิ์ไล่ยุงได้ 3 ชั่วโมง

สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย ได้ทดลองประสิทธิภาพป้องกันยุงกัด ของครีมที่มีส่วนผสมของน้ำมันตะไคร้หอม 20% พบว่ามีฤทธิ์ไล่ยุงได้นานประมาณ 2 ชั่วโมงขึ้นไป

 

3. การทดสอบความเป็นพิษ  สารสกัดด้วยแอลกอฮอล์และน้ำ ( 1:1 ) จากต้นทำให้หนูตายครึ่งหนึ่งของจำนวนที่ทดลอง คือ 1 กรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม